Halal Audit

Audit halal merujuk kepada proses meneliti dan menilai pematuhan sesebuah perniagaan atau organisasi dengan keperluan dan piawaian halal. Tujuan pengauditan ini adalah untuk memastikan produk, proses dan amalan dalam entiti yang diaudit adalah mengikut undang-undang pemakanan Islam dan memenuhi kriteria untuk pensijilan halal seperti yang di nyatakan di dalam:

1. Manual Prosedur Pensijilan Halal Malaysia 2020
2. Malaysian Halal Management System (MHMS 2020)
3. Malaysian Standard MS1500:2019 dan juga piawaian yang berkaitan seperti sembelihan, logistik dll
4. Peraturan dan undang-undang setempat
5. Peraturan-peraturan kebersihan makanan
6. Lain-lain peraturan yang berkaitan

Pelaksanaan Audit Halal Dalaman

Audit Halal ialah pemeriksaan yang sistematik dan menyeluruh terhadap operasi, proses dan produk syarikat untuk memastikan pematuhan terhadap keperluan Halal. Halal merujuk kepada apa-apa yang dibenarkan atau halal mengikut prinsip Islam. Pensijilan halal adalah penting untuk perniagaan yang memenuhi keperluan pengguna Islam, kerana ia memastikan mereka bahawa produk atau perkhidmatan yang mereka beli memenuhi piawaian Islam yang diperlukan.

Halal Audit mula di perkenalkan di dalam MPPHM 2020 dan pelaksanaannya adalah di WAJIB kan bagi sebuah syarikat yang memegang pensijilan halal Malaysia sekurang-kurangnya 1 kali setahun. Ini juga bererti, kegagalan melaksanakan audit halal dalaman atau Halal Internal audit merupakan satu kesalahan dan boleh dikenakan Non-Conformance (NC).

Audit Halal Dalaman

Semasa audit Halal dalaman atau Halal Internal Audit dilaksanakan, juruaudit terlatih menilai pelbagai aspek operasi syarikat untuk memastikan pematuhan dengan piawaian Halal. Ini mungkin termasuk mengkaji semula sumber dan pengendalian bahan mentah, proses pengeluaran, penyimpanan dan amalan pengangkutan, pelabelan dan pembungkusan, dan langkah kawalan kualiti keseluruhan. Juruaudit mengesahkan bahawa syarikat mengikut prosedur Halal yang diperlukan dan tidak menggunakan bahan atau amalan terlarang.

Proses audit biasanya melibatkan semakan dokumentasi, menjalankan temu bual, memeriksa kemudahan, dan menganalisis sampel. Juruaudit juga boleh menilai amalan penyimpanan rekod syarikat, program latihan untuk pekerja, dan keseluruhan sistem pengurusan Halal yang sedia ada.

Tujuannya adalah untuk memberi jaminan kepada pengguna Islam, badan kawal selia, dan organisasi yang memperakui bahawa produk atau perkhidmatan syarikat memenuhi piawaian Halal yang diperlukan. Ia membantu perniagaan menunjukkan komitmen mereka terhadap pematuhan Halal dan mendapat kepercayaan pengguna Islam.

Syarat Halal Audit

Bukan semua orang layak melaksanakan Audit Halal Dalaman (Halal Internal Audit) bagi sesebuah organisasi, hanya 2 orang ini sahaja yang ditauliahkan untuk melaksanakan Audit Halal Dalaman iaitu:

1) Certified Halal Executive / Eksekutif Halal di iktiraf – Layak audit hanya untuk organisasi yang dia sedang berkhidmat sahaja
2) Certified Halal Internal Auditor / Auditor Halal di iktiraf – External Auditor / Juruaudit luar ini layak untuk mengaudit semua jenis organisasi yang di iktiraf halal oleh JAKIM.

Untuk melaksanakan Internal Halal Audit, syarikat hendaklah memastikan kondisi ini:

A) Sekiranya syarikat tidak mempunyai Halal Executive, maka pihak syarikat boleh memilih untuk:
i) melantik External Auditor / Juruaudit luar yang akan melaksanakan kerja-kerja audit bagi pihak syarikat atau
ii) menghantar seorang kakitangan syarikat menghadiri Kursus Internal Halal Auditor yang melayakkannya membuat audit di syarikat sendiri.

B) Sekiranya syarikat hanya memiliki seorang Halal Executive, maka pihak syarikat boleh memilih untuk:
i) Melantik seorang lagi eksekutif halal yang di iktiraf sebagai jawatan tetap. Ini adalah kerana seorang eksektif halal tidak mungkin untuk melaksanakan audit ke atas kerjanya sendiri atau;
ii) menghantar seorang kakitangan syarikat menghadiri Kursus Internal Halal Auditor yang melayakkannya membuat audit di syarikat sendiri.
iii) Melantik External Auditor / Juruaudit luar yang akan melaksanakan kerja-kerja audit halal dalaman.

C) Sekiranya syarikat mempunyai lebih daripada seorang Halal Executive, maka pihak syarikat boleh melaksanakan sendiri dengan menghantar seorang kakitangan syarikat menghadiri Kursus Internal Halal Auditor yang melayakkannya membuat audit di syarikat sendiri atau atau boleh juga melantik External Auditor / Juruaudit luar bagi tujuan ini.

Nota: Sekiranya pengauditan di laksanakan oleh Internal Halal Committee (IHC) yang diketuai oleh Halal Executive, adalah di sarankan agar ahli IHC di persiapkan dengan latihan mengendalikan audit halal seperti Implementation of Halal Internal Audit.

Kursus ini akan memperincikan apa yang hendak di laksanakan semasa melaksanakan pengauditan halal dalaman beserta prosedur yang berkaitan.

Certified Internal Halal Auditor

Juruaudit Halal yang diperakui ialah individu yang telah menjalani latihan khusus dan mendapat pensijilan untuk menjalankan pengauditan halal dalam sesebuah organisasi. Juruaudit ini bertanggungjawab untuk memastikan operasi, proses dan produk syarikat mematuhi keperluan Halal.

Kursus ini adalah kursus bermodul yang telah ditetapkan oleh Halal Professional Board (HPB) yang memakan masa 11 Hari.

Semasa latihan, bakal juruaudit belajar tentang prinsip dan garis panduan Halal, keperluan untuk pensijilan Halal, piawaian dan prosedur Halal, serta teknik dan amalan pengauditan. Peserta juga mendapat pemahaman tentang keperluan Halal khusus yang digunakan untuk industri atau sektor yang berbeza.

Setelah diperakui, juruaudit Halal dalaman bertanggungjawab untuk menjalankan audit tetap dalam organisasi mereka untuk memastikan pematuhan berterusan terhadap piawaian Halal. Mereka menyemak proses, prosedur dan dokumentasi, menjalankan pemeriksaan dan boleh menemu bual pekerja untuk menilai pematuhan Halal. Berdasarkan penemuan mereka, juruaudit memberikan cadangan untuk penambahbaikan dan membantu syarikat membetulkan sebarang isu ketidakpatuhan.

Syarat Auditor Halal

Tiada syarat khusus bagi menjadi seorang auditor halal. Sesiapa sahaja boleh menjadi mengikuti kursus latihan ini dan di iktiraf juruaudit halal walaupun bukan seorang yang beragama islam dan tidak mempunyai sijil Eksektuf Halal.

Tidak seperti Halal Eksekutif (HE) di mana syarat yang harus dipenuhi sebelum melayakkan seseorang menjadi seorang Eksekutif halal ialah mesti beragama Islam. Ini adalah untuk memastikan tugas HE yang di galas adalah benar-benar dipertanggungjawabkan ke atasnya.

Penyedia Latihan

Hanya syarikat yang berdaftar di bawah Halal Professional Board (HPB) sahaja yang dibenarkan mengendalikan kursus latihan ini. Berikut merupakan senarai syarikat yang berdaftar:

1. Universiti Teknologi Malaysia
2. Kolej Uniti
3. Universiti Sains Islam Malaysia
4. International Islamic Universiti Malaysia (IIUM)
5. University Of Malaysia (UM)
6. Universiti Putra Malaysia (UPM)
7. Kolej Universiti Agrosains Malaysia
8. Kolej Profesional Baitulmal Kuala Lumpur (KPBKL)
9. University of Kuala Lumpur (UNiKL)
10. Universiti Teknologi MARA (UITM) (ACIS) & (MITRANS)
11. Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) – www.ukm.my
12. Universiti Malaysia Sabah (UMS)
13. Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS)
14. Cyberjaya University of Medical Halal Science Centre (CUCMS)
15. Universiti Malaysia Pahang (UMP)
16. Sirim Behad
17. Management & Science University Shah Alam (MSU)
18. Halal Industry Development Corporation (HDC)
19. GAE Resources Sdn Bhd (HALAL ACADEMY)
20. Politeknik Metro Kuantan
21. Politeknik Sultan Ahmad Shah (POLISAS)
22. Politeknik Sultan Idris Shah (PSIS)
23. Politeknik Sultan Sirajuddin
24. Politeknik merlimau Melaka
25. JCP Professional Services Sdn Bhd
26. PIJ Halal Ventures Sdn Bhd
27. Upaya Vista Sdn bhd
28. Kazai Innovative Ideas Solution
29. Oceania Halal Academy
30. Global Haltech Sdn Bhd (GH)
31. Exclusive Continent Sdn Bhd
32. Universiti Putra Malaysia (UPM)

Proses Audit Halal

Berikut ialah aspek dan langkah utama yang terlibat dalam pengauditan halal:

Skop dan Objektif: Skop pengauditan halal ditentukan, dengan menyatakan bidang, jabatan, atau proses yang akan dinilai. Objektif audit ditetapkan, yang mungkin termasuk mengesahkan sumber bahan halal, menilai amalan pengeluaran dan pemprosesan, memastikan pengasingan item halal dan tidak halal, dan mengesahkan pematuhan terhadap keperluan pelabelan dan pembungkusan halal.

Perancangan Audit: Juruaudit atau pasukan audit menyediakan pelan terperinci untuk menjalankan audit halal. Ini termasuk mengenal pasti piawaian, peraturan dan garis panduan yang berkaitan yang perlu dipatuhi oleh entiti yang diaudit. Pelan audit menggariskan metodologi audit, garis masa, dan sumber yang diperlukan untuk proses audit.

Semakan Dokumen: Juruaudit menyemak dokumen dan rekod berkaitan yang berkaitan dengan pematuhan halal, seperti spesifikasi ramuan, proses pengeluaran, sumber dan maklumat pembekal, pelabelan dan dokumentasi pembungkusan, dan sebarang laporan audit terdahulu. Ini membantu dalam memahami amalan entiti yang diaudit dan mengenal pasti bidang yang memerlukan pemeriksaan lanjut semasa audit di tapak.

Audit Di Tapak: Juruaudit menjalankan lawatan di tapak ke premis entiti yang diaudit, di mana mereka memerhati operasi, amalan dan prosedur secara langsung. Audit mungkin melibatkan temu bual dengan kakitangan yang terlibat dalam pengeluaran, perolehan, kawalan kualiti, dan bidang lain yang berkaitan. Juruaudit menilai pelaksanaan amalan halal, memeriksa kemudahan dan peralatan, dan mengesahkan ketepatan rekod.

Penilaian Pematuhan: Berdasarkan maklumat yang dikumpul semasa semakan dokumen dan audit di tapak, juruaudit menilai pematuhan entiti yang diaudit terhadap keperluan halal. Ini termasuk menilai pematuhan kepada piawaian, garis panduan dan kriteria tertentu, serta mengenal pasti sebarang isu ketidakpatuhan atau bidang untuk penambahbaikan.

Penyediaan laporan dan Tindakan Susulan: Juruaudit menyediakan laporan audit yang meringkaskan penemuan, pemerhatian dan cadangan yang terhasil daripada audit halal. Laporan itu mungkin termasuk butiran tentang sebarang isu ketidakpatuhan yang dikenal pasti, serta cadangan untuk tindakan pembetulan. Entiti yang diaudit biasanya diberi jangka masa tertentu untuk menangani sebarang isu ketidakpatuhan dan melaksanakan penambahbaikan yang disyorkan.

Kesimpulan

Internal Halal Audit memainkan peranan penting dalam memastikan integriti dan pematuhan produk dan perkhidmatan yang diperakui halal. Ia membantu perniagaan mengekalkan piawaian yang diperlukan, memberikan jaminan kepada pengguna, dan menegakkan kepercayaan yang berkaitan dengan pensijilan halal. Adalah penting bagi juruaudit untuk mempunyai kepakaran dalam keperluan halal, amalan industri yang berkaitan, dan peraturan yang terpakai untuk menjalankan pengauditan yang teliti dan berkesan.